ΤΡΟΦΙΜΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

ΤΡΟΦΙΜΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ (ονομασιες - συνηθειες κ. ά.)

ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Ο διατροφικος χαρτης ειναι φυσικο να διαμορφωνεται με βαση - κυριως - το κλιμα και το εδαφος της καθε περιοχης. Υπαρχουν βεβαια κοινοι διατροφικοι "παρονομαστες" αλλα οι επιμερους διαφοροποιησεις οφειλονται σχεδον αποκλειστικα στην τοπικη παραγωγη προιοντων.. . .


. . . ΕΠΙΔΟΡΠΙΣΜΑΤΑ

Μετα το κυριο γευμα (δειπνον) ακολουθουσε ο επιδορπισμός, όπου παρέθεταν καρπους και γλυκίσματα γνωστά ως τραγήματα, τρωγάλια, επιδορπίσματα, επιδόρπια, επίδειπνα :

<<όντως γαρ επιδορπισμός τις ο τραγηματισμός εστι και δείπνον ετερον παρατιθεται τα τραγήματα>>

Μτφρ. : Πραγματι επιδορπισμός ειναι ο τραγηματισμός, οπου παρατίθενται σε διαφορετικό δειπνο τα επιδόρπια (Αθηναίος, 641Ε)

ΓΑΡΟΣ:

Η αγαπη των αρχαιων Ελληνων για τα ψαρια ηταν δεδομένη. Ετσι δημιουργησαν μια ψαρόσαλτσα με το ονομα "γάρος" και την προσθεταν σε διαφορα φαγητα. Οι Ρωμαιοι την κληρονομησαν και την ονομασαν garum, liguamen και abdomium. (ΤΟΤΕ: Ψαροσαλτσα. ΣΗΜΕΡΑ: Αναμειγμενο νερο και αλατι χρησιμο για συντηρηση των τροφων)


ΨΑΡΙ-ΟΨΟΝ:

Αρχικα η τροφη που συνοδευε το ψωμι ονομαζοταν "οψος-οψον". Καθως ομως - κυριως στην αρχαια Αθηνα - το προσφάι που συνοδευε το ψωμι ηταν ο ιχθυς, αυτος μετονομάστηκε σε όψον (οψαριο - ψαρι) (ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕ ΤΟΤΕ: Συνοδευτικη τροφη του ψωμιου και αργοτερα το ψαρι. ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΣΗΜΕΡΑ: Ο ιχθυς - το ψαρι)


ΜΑΖΑ:

Το ψωμι απο κριθαρι για τον λαο. Ο αρτος ηταν το σταρενιο ψωμι. (ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕ ΤΟΤΕ: Ψωμι.ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΣΗΜΕΡΑ: Ποσοτητα υλης).


Κίτρα:

Τα χρυσά μηλα ή εσπερικά των αρχαίων. Ο τοπος καταγωγής τους ήταν η κεντρική Ασια. Κατα την μυθολογια τα εισηγαγε ο Ηρακλης. Τα χρησιμοποιουσαν στη μαγειρικη αλλα και στην φαρμακευτικη, αναφερονται και ως αντιδοτο σε δηλητήρια.


ΒΕΡΙΚΟΚΟ ή Πραικόκκιο:

Ειναι το αρμενικο μηλο και ο Καυκασος ειναι ο τοπος καταγωγής του. Το πραικόκκιο προέρχεται απο το λατινικο praecox που σημαινει πρωιμος.


ΡΟΔΑΚΙΝΟ:

Προκειται για το περσικο μηλο για το οποιο μαλιστα υπηρχε η συσταση να τρωγεται πριν το φαγητο, γιατι δεν ηταν ευπεπτο. Το αρχαιο ελληνικο ονομα του φρουτου επεζησε στις λατινογενεις γλωσσες ως persicum, σημερα pesco. Στα νεα ελληνικα ονομαζεται ροδακινο απο το λατινικο duracinum, μια ποικιλια ροδάκινου, στην οποια ο πυρηνας δεν αποχωριζοταν εύκολα απο τη σάρκα του φρουτου.

Πλακούντες - Πίτες:

Οι αρχαιοι μεταχειρίζονταν την αριστη ποιοτητα αλεύρου για την πιο επιτηδευμενη πλακουντοποιία ή πεμματουργία. Η διαδικασία που ακολουθούσαν για την παρασκευή των πλακουντων ήταν η ιδια με εκεινη της παρασκευης των αρτων. Η διαφορα εγκειται στα υλικα. Στη ζυμη των πλακουντων προσεθεταν ποικίλα αρτύματα : γάλα, τυρί, αυγά, λαδι, λιπος, ανηθο, μαραθο, κυμινο, πιπέρι κ.τ.λ. ή ακόμα κάρυα, αμύγδαλα, σταφίδες κ.τ.λ. Περιφημη ήταν η πεμματοποιία της Αττικής, ενω εξεχουσα θεση κατείχαν και οι πλακουντες της Σαμου," Πλακουντοποιόν ωνομασμένην Σαμον" (Σώπατρος, Βακχίς, απ.4) της Κρητης, της Ροδου, της Καππαδοκίας, της Παρου.

Δημητριακα :

Μεταξυ των καρπων της Δημητρας τα πρωτεια ειχε ο σιτος ή πυρός. Τη δευτερη θεση κατείχε η κριθή, η οποια ηταν απο παλαιότερα γνωστη και ειχε αποκτήσει ιερή σημασία. Απο την κατάλληλη επεξεργασία των σιτηρων προερχονταν τα άλευρα. Η λεξη δηλωνε γενικα καθετι το αλεσμενο, κατ' εξοχην ομως τα παράγωγα του σιτου που τα διεκριναν απο τα άλφιτα. Μετα τον άμητον (θερισμος) και αλοητόν (αλωνισμα) των σιτηρων, ακολουθουσε το λιχνισμα σε κατάλληλο χωρο και με τη βοηθεια ευνοΐκου ανεμου. Πριν απο το αλεσμα αποφλοιωναν το κριθαρι, το ξεροψηναν, το ανάβραζαν - αφου άλλαζαν αρκετες φορες το νερο- και μετα το αλεθαν.

<<νυνδ' επιχείσθαι τάς κριθάς δεί, πτίσσειν, φρύγειν, αναβράττειν, αίνειν, αλέσαι, μάξαι, πέψαι, τό τελευταίον παραθείναι>> (Φερεκράτης, Αδήλ.δραμ. απ.183).

Κροκάτη μαγειρεία (Βυζαντινό έδεσμα)
Βραζετε ψάρια καλης ποιοτητας σε ζωμό, οπου θα εχετε προσθεσει γαρυφαλο, κροκο (ζαφορά) , κανελα, άκαπνο μέλι και νάρδο.


Κλουρόπιτα:

ΥΛΙΚΑ:

1,5 ποτηρι νερο

μισο κιλο βουτυρο

μισο κιλο τυρι και λιγο αλατι (μισο κου. γλυκου)

Αλευρι (όσο παρει, ωστε να ειναι μαλακη η ζύμη)

Αναμυγνυεται τα παραπανω υλικα και κατοπιν ψηνεται σε σιγανη φωτια.

Απο μερικα λαχανικα οι αρχαιοι ετρωγαν τα φύλλα και οχι τις ριζες και τους βολβους, για παραδειγμα απο τα τεύτλα (παντζάρια) ετρωγαν μονο τα φύλλα ενω σημερα τρωμε και τα φυλλα και τους βολβους. Το ιδιο ισχυει για τα καροτα και το σελινο.

Κυκεών: Σημαινε το πρωινο ροφημα. Ενα μειγμα νερου, κρασιου, μελιου, τριμμενου τυριου και κριθάλευρο.

Η σημασιολογια της λεξης συκοφαντης στην αρχαιοτητα:

ΣΥΚΟΦΑΝΤΗΣ. Η λεξη γεννηθηκε στην Αθηνα επί Σολωνα (594 π.Χ.) Τα συκα (οι ισχάδες) αποτελουσαν τόσο αναγκαιο εδεσμα για τη διατροφη των Αθηναιων, ωστε ο Σολων απαγόρευσε την εξαγωγη τους. Οι καταγγελοντες (έναντι αμοιβής) των παραβατων εμπορων ονομασθηκαν συκοφάντες.